വംശഹത്യയുടെ വിലാപങ്ങൾ ചരിത്രപരമായ ആവർത്തനങ്ങളെങ്കിലും തെരുവുകളിൽ ഞങ്ങളത് നിഗൂഢമായി കൈമാറ്റം ചെയ്തു. ഞങ്ങളിൽ ഒരാൾപോലും കവിയല്ലെന്നിരിക്കെയും ഭാവാത്മകതയോടെ പ്രാചീനതയുടെ അഗാധമായ ലയത്തോടെ ഞങ്ങളത് മൂളി; പൊലീസ് ആക്രമിക്കുവാനടുക്കുമ്പോഴൊക്കെ ദേശീയഗാനം ചൊല്ലുന്ന കൂട്ടുകാരെപ്പോലെ ഒരു പക്ഷേ, അതിനേക്കാൾ തീവ്രമായി. ഹതഭാഗ്യയായ ഞങ്ങളുടെ മാതൃരാജ്യം... അസമിലും ബംഗാളിലും ഡൽഹിയിലും ഉത്തർപ്രദേശിലും ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ- ഞങ്ങളുടെ തെരുവുകളിൽക്കൂടിയും രക്തംകൊണ്ട് ഞങ്ങൾ പൗരത്വം അടയാളപ്പെടുത്തി... 'വസ്ത്രംകണ്ട് ശത്രുവിനെ തിരിച്ചറിയാമെന്ന്' പ്രധാനമന്ത്രി. രക്തംകണ്ട്...

ബുദ്ധിയുടെ വ്യായാമശാലയിൽ ഞാൻ ഒരു മാവ് നട്ടു. അത് പൂക്കുകയും കായ്ക്കുകയും ചെയ്തു. മാമ്പഴം കഴിക്കാൻ അണ്ണാറക്കണ്ണൻമാർ, വവ്വാൽ, കുഞ്ഞിക്കിളി എല്ലാവരും വന്നു. അതാ മാവിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റി അവിടെ ഒരു ഭാവനാലോകം പിറവി കൊണ്ടു. ഒരു പക്ഷേ കോൺക്രീറ്റ് കെട്ടിടമാണിവിടെ വേര് പിടിച്ചതെങ്കിൽ അസ്വസ്ഥതയും, പരാതികളും, പാരപ്പണിയും തലപൊക്കിയേനെ...! ഹോ!...

ഒരു കറപറ്റിയാൽ പിന്നെ മൂലയ്‌ക്കൊതുക്കിവെയ്ക്കുന്ന ഉടുപ്പുകൾ പോലെയാകും ചില ബന്ധങ്ങൾ. ഉപേക്ഷിക്കാനും മനസ്സുവരില്ല. എന്നാലൊട്ട് നനച്ച് ഉപയോഗിക്കുകയുമില്ല. അതങ്ങനെ ഒരു തിരിച്ചുവരവ് കാത്ത് നിറം മങ്ങിക്കിടക്കും. ഒരു കറപറ്റിയാൽ പിന്നെ മൂലയ്‌ക്കൊതുക്കിവെയ്ക്കുന്ന ഉടുപ്പുകൾ പോലെയാകും ചില ബന്ധങ്ങൾ. ഉപേക്ഷിക്കാനും മനസ്സുവരില്ല. എന്നാലൊട്ട്...

ഗുണനപ്പട്ടിക ചൊല്ലാത്ത ആദിവാസി വിദ്യാർത്ഥിയെ മർദ്ദിച്ച വാർത്ത കണ്ടു കാണും. ഈ ലോകത്തും പരലോകത്തും ആവശ്യമില്ലാത്ത ഇങ്ങനെയുള്ള പട്ടികയും നിയമങ്ങളും വ്യാകരണവും കൊണ്ടാണ് നമ്മുടെ വിദ്യാഭ്യാസ വ്യവസ്ഥ നിലനിന്നു പോരുന്നത്. ഇത്തരം അബ്ദുൽ ഖാദർമാരെ...